02-07-2010

De bal is niet rond

Mijn leren voetbal van vroeger, altijd drachtig van vette modder en regen, was absoluut niet rond. Hij hing met leren draadjes aan elkaar. Bovendien was hij vierkant tegen mij. Hij deed absoluut niet wat ik wilde. Kruising zoeken en scoren? No way. Blauwe tenen kreeg ik van dat afgetrapte monster. En stinken dat hij deed. Zodra ik mijn neus tegen het natte leer duwde, zweefden mijn neusvleugels onmiddellijk naar een Nirvana waar junks jaloers van zouden worden.

Nee, de bal is niet rond. Nooit geweest ook. Kijk maar naar zijn geschiedenis. Ooit begon de voetbal zijn carrière in de vorm van een schedel. De Vikingers sloegen en trapten elkaar de kop in en schopten vervolgens hun schedels vierkant kaal. Men had niet echt controle over de richting die deze knoken bal uitging. In een poging het boerse spel soepeler te laten verlopen maakte men na verloop van tijd gebruik van opgeblazen varkensblazen. Achteraf ook geen succes. Na een kwartiertje trappen nam de lubberbal vormen aan die niet geassocieerd konden worden met rond. Bovendien werd de blaas continu lek geschoten.

In het huidige voetbal zijn behoorlijk wat karakteristieken van deze antieke ballen terug te herkennen. Sommige hoofden van spelers vertonen angstvallige gelijkenis met schedels en varkensblazen van weleer.

In 1855 werd een nieuwe poging gedaan om meer ronding te geven aan de bal. Charles Goodyear introduceerde gevulkaniseerd rubber in de voetballerij. De voetbal dreigde hierdoor uit de band te springen. De bal kreeg door deze toepassing wel een betere grip. Hij bleef nu lekker plakken. Voor de perfecte ronding werd heil gezocht in een andere materiaalsoort. Edel leer deed zijn intrede. De nieuwe bal kreeg ook nog een kleurtje en een veter. Je zou bijna denken, de voetbal is klaar voor een strandgang. Alleen een zonnebril en zonnecrème ontbraken nog.

Brazilië omarmde al snel deze sport met leren bal. Een likje verf om waterabsorptie tegen te gaan was daar niet nodig. Deze salonvoetballers waren mooiweerspelers. Als het regende voetbalden ze niet. Ook vonden de Brazilianen het grote onzin om twaalf lederen vijfhoeken en twintig zeshoeken met een leren veter aan elkaar te naaien. Daarmee kreeg je echt geen ronde bal. Zij gebruikten de veter voor andere doeleinden. Zij dekten er de scheidslijn mee af tussen vlezige rondingen en hielden daardoor hun gebruinde sambaballen in toom. Alleen op het strand en tijdens Carnaval uiteraard.

Op het Noordelijk halfrond braken westerse wiskundigen hun hoofd over de ultieme perfectie in de rondingen van de voetbal. De afknotting van een twintigvlak had nog niet geleid tot een wereldbal. Het bleef een stompe bal. Een rijgspel van vijf-, zes- en zevenhoeken bood ook geen soelaas. Elliptische, euclidische, hyperbolische krommingen ten spijt, het mocht allemaal niet baten. Ook de Siamese voetbal was geen succes. Twee voetballen waarbij de overgang tussen beiden ballen door zevenhoeken gebeurt was not done.

Zowel de voetbal als de wiskundigen dreigden door te draaien. Wijsgeergedachten cirkelden als bezetenen in complexe hoofden rond. Echter zonder chaos geen creativiteit. Het aaneenrijgen van driehoeken en zeshoeken vond toepassingen in de bouwwereld en in de geneeskunde. Het Eden Project in Cornwall bestaat uit niets anders dan aan elkaar gelaste grote voetballen. Voetbalidolatrie onder bouwvakkers is alom bekend. Wie DNA goed bekijkt ziet een opeenstapeling van regelmatige twaalfvlakken in twee verstrengelde spiralen. Het is dan ook niet vreemd dat veel artsen voetballiefhebber zijn. De voetbal zit hen in de genen.

Tegenwoordig is de voetbal van polyurethaan en luistert naar prozaïsche namen als Azteca, Etrusco Unico, Questra, Tricolore, Fevernova, Teamgeist en Jabulani. Daarbij denk je niet gelijk aan rond, maar wel aan pizza’s. Dat dit plastic balletje de Teamgeist op het veld af en toe hoorndol maakt mag duidelijk zijn. Maar hoe je de bal of wendt op keert, vetert of plakt, het blijft een afgeknotte icosaëder, en die is niet rond.

Mien houdt de bal hoog





Gebruikte bronnen:
http://www.kennislink.nl/publicaties/de-bal-is-rond
http://nl.wikipedia.org/wiki/Voetbal_(voorwerp)